زندگی ما از افکار، احساسات و نیازهای مادی تشکیل می‌شود. ما به افکار خود در اغلب موارد آگاهی داریم و نیازهای مادی نیز مستقیماً خود را به ما تحمیل می‌کنند. اما احساسات به‌صورتی پنهان عمل می‌کنند و به همین دلیل از دید ما دور می‌مانند. در حالی‌که عوامل احساسی از جمله مهم‌ترین عوامل در تصمیم‌گیری‌های ما هستند و نقش ویژه‌ای در پیروزی و شکست ایفا می‌کنند. البته نقش احساسات همواره منفی نیست و تمایلات عاطفی ما در حقیقت موتور محرکه ما هستند. با این وجود، دخالت دادن آنها در فرآیند تصمیم‌گیری اقدامی نادرست است که باعث دردسر خواهد شد. احساساتی چون اضطراب، ترس، عجله و خشم ممکن است در قالبی عقلانی پیش‌روی ما قرار گیرند و به تصمیماتی بیانجامند که نتایج آنها چندان مطلوب نباشد.

به شما پیشنهاد می‌کنیم در سال جدید از ورود احساسات به عرصه تصمیم‌گیری جلوگیری کنید. برای این‌کار، چهار اقدام زیر بسیار سودمند هستند:

۱- مسأله را تحلیل و به درستی درک کنید

پرهیز از برخورد احساساتی نیازمند آن است که یک گام به عقب بروید و مسأله را از سرمنشأ آن تحلیل کنید. از خود بپرسید که مشکل واقعاً چیست؟ سعی کنید به دقت جوانب گوناگون را تحلیل نمایید. فرض کنید مشکل اساساً به شما مربوط نیست و گویی فرد دیگری از شما مشاوره خواسته است. با این‌کار می‌توانید در برابر سیل احساسات مقاومت کنید. اگر شرایط به نحوی است که نمی‌توانید این فرض را به خود بقبولانید، یکی از دوستان امین‌تان را در جریان مسأله قرار دهید. از او بخواهید که بدون ملاحظه مسأله را تحلیل کند و علت آن را هرچه هست به شما بگوید.

۲- عجله نکنید

در زمانی‌که احساسات بر شما غلبه کرده است، بهترین اقدام این است که تصمیم‌گیری را به تأخیر بیندازید. انسان‌ها تحت فشار جهان را به‌گونه‌ای متفاوت می‌بینند و به همین دلیل تصمیماتی را اخذ می‌کنند که در حالت آرامش آنها را احمقانه می دانند. این مسأله مانند این است که شما بسیار گرسنه باشید و برای خرید به فروشگاه بروید. طبیعتاً میزان خرید شما در این وضعیت با حالتی که کاملاً سیر هستید متفاوت است. در خصوص سایر احساسات نیز ماجرا دقیقاً همین‌طور است. از این‌رو سعی کنید در برابر مشکلات با عجله تصمیم نگیرید. برای موفق بودن در این‌کار، با خود قرار بگذارید که تصمیمات مهم را در چنین شرایطی به تعویق بیندازید. این قرار شخصی را بنویسید و آن‌را در جایی قرار دهید که در شرایط مواجه شدن با احساسات ناخوشایند آن را ببینید و عجله نکردن را از یاد نبرید.

۳- فاصله بیندازید

اما عجله نکردن به تنهایی برای کنترل احساسات کافی نیست. چراکه اگر شما تصمیم‌گیری را چند ساعت به تأخیر بیندازید، اما در طول همین مدت مرتباً به مسأله فکر کنید، در واقع احساسات خود را ادامه داده‌اید. هدف اصلی در این‌جا آن است که شما میان فشار بیرونی و تصمیم‌گیری فاصله‌ای ایجاد کنید تا احساسات فروکش کرده و عقلانیت مجدداً حاکم شود. بهترین راه این است که کار دیگری انجام دهید و موضوع را فراموش کنید. البته فراموش کردن مقطعی مسأله برای هر فرد راهی متفاوت دارد. ممکن است ورزش کردن باعث آرامش شما شود، فیلمی تماشا کنید، با دوستان خود گفتگو کنید، کتاب بخوانید یا حتی بخوابید. این روش‌ها همگی سودمند هستند و با فاصله انداختن میان امواج احساسی، منطق شما را تقویت می‌کنند.

۴- مشورت کنید

چهارمین اقدام مؤثر در غلبه بر احساسات مشورت با دیگران است. البته به‌طور کلی بهتر است تصمیمات حساس خود را حتی‌الامکان نزد خود نگاه دارید، اما اگر مشکلی به وجود آمده و احساسی ناخوشایند دارید، مشورت می‌تواند بسیار راه‌گشا باشد. گفتگو با همسر، دوستان و افراد متخصص از چند زاویه به شما کمک خواهد کرد. نخست آ‌ن‌که، از طریق بازگو کردن مشکلات، بخشی از فشار درونی شما کاهش پیدا خواهد کرد و می‌توانید بر اوضاع مسلط شوید. به‌علاوه، مشاوران مجرب در شرایط دشوار به شما راه‌حل‌هایی عقلانی و منطقی ارائه می‌کنند. راه‌حل‌هایی که شاید تحت فشار روانی به ذهن خود شما نرسیده باشد.

ماهنامه معیشت، شماره ۱۷و۱۸، اسفند ۹۴ و فروردین ۹۵