در شماره گذشته با معرفی مختصری از بازار سهام با «۱۰ نکته حیاتی در سهامداری» آشنا شدیم. در ادامه سعی می کنیم به جای پرداختن به پیشینه ها، وارد معقوله خرید و فروش سهام شویم و با مثال‌های عملی به تدریج با اصول کار نیز آشنا شویم.

برای خرید سهام در بورس تهران اولین قدم انتخاب سهم مناسب است. پس از مشاوره با کارشناسان معتمد و یا اطلاع از وضعیت شرکت به هر طریقی (اخبار یا شایعات)، بهترین گزینه برای بررسی وضعیت سودآوری شرکت، بررسی آن توسط خود شما می‌باشد. هر چقدر هم که اصول انتخاب یک سهمِ مناسب برای خرید و پیش‌بینی روند قیمتی و آگاهی از آینده آن در بازار سهام، نیازمند روش‌های پیچیده تحلیلی باشد، باز هم چندین شاخص مهم و تأثیرگذار وجود دارند که دسترسی به آنها بسیار ساده بوده و برای هر فردی قابل نتیجه گیری و استفاده می‌باشند.

بهترین و کاملترین اطلاعات در مورد شرکت‌ها (صورت مالی، صورت سود و زیان و…) در سایت کدال (codal.ir) پیدا می‌شوند. اطلاعات قیمتی و تاریخی در مورد معاملات بورسی شرکت نیز از طریق سایت «شرکت مدیریت فناوری بورس تهران (tsetmc.com)» در دسترس می‌باشند. شاید در نگاه اول فهم مطالب این سایت‌ها نیاز به سواد مالی داشته باشند، اما با توضیحات این بخش هر فردی می‌تواند از این اطلاعات در حد انتخاب سهم و تصمیم‌گیری در مورد خرید یا فروش، بهره‌مند شود.

در قدم اول وارد سایت  tsetmc.com شوید؛ پس از انتخاب زبان فارسی، وارد صفحه اصلی می‌شوید که پر از اسم‌های عجیب و عددهای قرمز و سبز و سیاه است. فعلاً کافیست بدانید که این اسامی هرکدام نمادی هستند که جایگزین نام طولانی شرکتها بوده و برای سهولت کار از آنها استفاده می‌شود.

هیچ نگران نباشید، یادگیری کل اطلاعاتی که در این صفحه نمایش داده می‌شوند کمتر از ۲ روز زمان می‌برد. بدون تلاش برای کشف زودهنگام قسمت‌های مختلف این سایت، بر روی ذره‌بین گوشه سمت چپ کلیک کنید و نام شرکت مورد نظرتان را جستجو کنید. (شرکتی که می‌خواهید اطلاعاتی در مورد آن پیدا کنید و تصمیم به خرید سهامش را دارید.) روی نماد سهم که کلیک کنید، صفحه جدیدی باز می‌شود، به مرور زمان و با توجه به ضرورت موضوع، تک تک قسمت‌های موجود در این صفحه را برایتان توضیح خواهم داد. ابتدا به سراغ قسمت‌های اصلی و حساس در انتخاب سهام می‌رویم. بهتر است با یک مثال عینی پیش برویم:

فرض کنید نماد «شلیا» که به تازگی وارد بازار دوم فرابورس شده را می‌خواهیم بررسی کنیم و ببینیم خرید سهام آن آیا گزینه مناسبی است؟

نام شلیا را جستجو کرده و گزینه «شلیا – شرکت مواد ویژه لیا» را انتخاب می‌کنیم. با دریافت آخرین فایل مربوط به صورت‌های مالی (ترجیحاً حسابرسی شده ) به سراغ قسمت‌های زیر می‌رویم:

نگاهی به ۴ قسمت مهم در صورت‌های مالی شرکت:

هنگام خرید سهام، دانستن اینکه کدامیک از اطلاعات شرکت مهمتر هستند بسیار حائز اهمیت است. به دنبال دردسر و مطالب پیچیده آموزشی نباشید، این ۴ مورد مهمترین شاخص‌ها برای نتیجه‌گیری در مورد عملکرد شرکت هستند:

• درآمدها: طبیعتاً کاهش درآمد طی یک دوره نشانه خوبی نیست. این عدد باید حداقل ۱۰ درصد از میزان سال قبل بیشتر باشد. یعنی اگر سال قبل ۱۰۰ بوده در حال حاضر باید ۱۱۰ باشد.

برای بررسی درآمد دو راه وجود دارد، اول می توان سطر مربوط به سود (زیان) خالص را در صورت سود و زیان را با مقدار آن در دوره قبل مقایسه کرد، دومین راه بررسی رقم مالیات بر درآمد می‌باشد؛ با این منطق که هرچه درآمد بیشتر باشد به تبع آن مالیات بر درآمد بیشتر خواهد بود. طبق اطلاعیه مورخ ۱۴/۶/۹۴، مقدار مالیات بر درآمد از رقم (۹۹۳۵) در سال ۱۳۹۳، به رقم (۳۳۵۷) در سال ۹۴، کاهش یافته است. بنابراین درآمد شرکت نیز نسبت به سال ۹۳ کاهش یافته است.

• میزان فروش خالص: این عدد نیز باید از مقدار سال قبل بالاتر باشد.

طبق اطلاعات صورت سود و زیان اطلاعیه فوق‌الذکر، فروش خالص تا تاریخ ۳۱/۵/۹۴ برابر ۴۰۹/۱۲۹ میلیون ریال می‌باشد، که نسبت به مدت مشابه ۲درصد کاهش را نشان می‌دهد.

• جمع بدهی‌ها: این عدد باید کوچکتر و یا مساوی میزان سال قبل باشد. به علاوه مقدار آن باید حتماً از مجموع دارایی‌های شرکت کمتر باشد.

طبق اطلاعیه مورخ ۱۴/۶/۹۴ شرکت مواد ویژه لیا:

میزان بدهی نسبت به مدت مشابه تا تاریخ ۳۱/۵/۹۴ برابر ۶۴۹/۶۱ میلیون ریال است که نسبت به مدت مشابه ۲۸درصد کاهش یافته است و تا اینجا اولین نقطه مثبت برای خرید سهام این شرکت است.

در مورد میزان کل بدهی نیز این عدد به مراتب از جمع کل دارایی‌ها کوچکتر می‌باشد.

(بدهی‌ها) ۶۴۹/۶۱ < (دارایی‌های جاری)۴۳۹/۹۶ + (دارایی غیر جاری) ۶۱۷/۶۸

• حقوق صاحبان سهام: این عدد باید نسبت به سال قبل بیشتر باشد.

میزان حقوق صاحبان سهام در طول دوره مورد بررسی ثابت بوده و افزایش نیافته است. بنابراین با توجه به بررسی ارقام مندرج در صورت‌های مالی و صورت سود و زیان این شرکت، در حال حاضر، سهام «شلیا» گزینه مناسبی برای سرمایه‌گذاری در بورس نمی‌باشد.

در شماره بعد به بررسی نسبت‌های مالی مهم و تاثیرگذار در انتخاب سهم می‌پردازیم. نسبتهای مالی نیز، مانند این چهار قسمتی که امروز شناختیم، در تحلیل و انتخاب سهام بسیار حائز اهمیت‌اند.

ماهنامه معیشت، شماره۱۵، آذر ۹۴