آینده کودکان در دستان شماست؛ این نکتهای است که فراموش کردن آن فاجعه بهبار خواهد آورد. البته انسانها در نهایت به مسیر خاص خود میروند؛ اما اگر آنها را به آموزشها و مهارتهای ضروری مجهز کنیم، حرکتی سریعتر به سوی اهداف خود خواهند داشت؛ درحالیکه بدون این پشتوانه، مسیر آنها دشوار خواهد بود. حتماً داستانهای بسیاری درباره شکست جوانان شنیدهاید. افرادی که علیرغم استعداد و تلاش بهجایی نرسیدهاند و گاه زندگی خود را دچار مشکلات جدی کردهاند. اینگونه شکستها در بسیاری موارد ناشی از نبودن آموزش مناسب در سنین پایینتر است. امری که متأسفانه از سوی اغلب والدین نادیده گرفته میشود. مهارت مالی بودجه بندی از جمله مهارت ای مورد نیاز افراد است.
مهارت مالی بودجه بندی را به کودکان خود بیاموزید
البته با خواندن این نکات نگران نشوید. اگر فرزند شما در سنین ابتدایی است و حتی به نوجوانی رسیده است، همچنان برای آموزش مسائل مالی به او فرصت دارید. ذهن جوانان بسیار نیرومند است و آنها با اندکی تلاش، مطالب بسیاری را خواهند آموخت. البته پیش از آغاز فرایند آموزش به کودکان باید نسبت به سطح اطلاعات خود اطمینان حاصل کنید؛ چراکه پدر یا مادر کماطلاع نمیتواند فرزند خود را بهدرستی راهنمایی نماید. از سوی دیگر فرایند آموزش کودکان خود را بیش از اندازه زود هم آغاز نکنید. کودکان کم سن درک درستی از پول و رویههای مالی ندارند و تلاش برای آموزش سختگیرانه آنها ممکن است به نتایج معکوس منتهی شود.
فرایند آموزش را از پیش طراحی کنید و با برنامه پیش بروید. اینگونه آموزشها میتواند شامل نکات مختلفی درباره پول و هزینه باشد. مثلاً به کودک خود بگویید: «اگر تمام پول عیدیات را برای خریدن شکلات صرف کنی، نمیتوانی اسباببازی را که دوستداری بخری». این منطق مبادلهای را کودکان بهخوبی درک میکنند و با اندکی پشتکار و صبر بهخوبی میآموزند. همچنین همراه با بالاتر رفتن سن کودک، برنامههای آموزش مالی نیز باید پیچیدهتر شود تا پیش از سنین جوانی، نکات محوری در این زمینه آموزش داده شده باشد.
در این میان، مهارت مالی بودجهبندی اهمیت بسیاری دارد. کودک باید بهتدریج و با گامهای کوچک، مهارتهای مرتبط با تدوین و اجرای بودجه را یاد بگیرد. برای آموختن اینگونه مهارتها نیز برنامهریزی لازم است. پیش از هر چیز کودک شما باید موضوع «درآمد محدود» را درک کند. اگر هرچه را که میخواهد بهسرعت تهیه کنید، در واقع بهجای مهربانی به او ظلم میکنید. کودک شما باید محدودیتهای واقعی را از نزدیک لمس کند. میتوانید برای هزینههای اضافی و جنبی مبلغی را بهصورت هفتگی یا ماهانه برای او در نظر بگیرید. اگر سن کودک کم است، این مبلغ باید نزد خود شما بماند و تنها درخواست از سوی کودک ارائه شود. اما با افزایش سن و ضریب اعتماد، فرزندتان را مستقیم وارد عمل کنید. از او بخواهید که تمام هزینههای جنبی زندگیاش را با همین مبلغ مشخص مدیریت کند. سعی کنید دائم کنار او بمانید و در صورت لزوم کمکش کنید. هرچند این روش نباید بهصورت یک تنبیه و توأم با سختگیری باشد. فراموش نکنید که جدیت مهربانانه بهترین روش درخصوص کودکان است.
دومین جنبه در آموزش مهارت مالی بودجهبندی، صرفهجویی و نظارت بر هزینههاست. کودک پس از اینکه محدودیت درآمد را درک کرد و دریافت که منابع مالی بیپایان نیست، باید مهارکردن هزینهها را نیز یاد بگیرد. او باید بهخوبی درک کند که برای خرید یک کالا مجبور است از بسیاری کالاهای دیگر چشمپوشی کند. این وضعیت، او را در موقعیت انتخاب و اولویتبندی قرار خواهد داد. مهارتهایی که در سرنوشت کودک شما تأثیر فوقالعاده خواهند داشت. از فرزند نوجوان خود بخواهید که فهرستی از نیازهای روزمره فراهم کند و اولویت هر کدام را کنارشان بنویسد. با این روش او قادر خواهد بود پول موجود را بهصورتی منطقی میان خواستههایش تقسیم کند.
اگر فرزند شما نوجوان است، میتوانید رفتهرفته استفاده از نرمافزارهایی چون اکسل را نیز به او یاد بدهید. کودکان امروز، مهارتهای عجیبی در فناوری اطلاعات دارند و استفاده از آنها را بهسرعت خواهند آموخت. آنها میتوانند با استفاده از امکانات این نرمافزارها، مدیریت پول و هزینه را بهتر یاد بگیرند. البته برای استفاده از این ابزارهای مجازی عجله نکنید. ابتدا سعی کنید تا مفاهیم مهارت مالی بودجه بندی را به فرزندتان یاد دهید و در گام بعد آنها را به استفاده از نرمافزار تشویق کنید.
نوجوانی زمان مناسبی برای ورود فرزند شما به مراحل جدیتر زندگی هم هست. از اینرو، میتوانید با او به بانک بروید و اجازه بدهید تحت مدیریت شما یک حساب پسانداز شخصی داشته باشد. این حساب به فرزندتان کمک خواهد کرد تا روند پسانداز و جمعشدن پول را از نزدیک تجربه کند و برای صرفهجویی انگیزه بیشتری داشته باشد. همچنین میتوانید در دوران تعطیلات، فرزند نوجوان خود را به یک شغل پاره وقت بگمارید. البته این کار باید با توافق و تمایل خود او باشد و محل کاری مناسب و امن را برای کودک انتخاب کنید. چرا که اگر او را در محیطی نامناسب به کار مشغول کنید، ممکن است دچار آسیبهای جدی شود. اگر شغل شما اجازه میدهد، بهترین روش آن است که وظایفی کوچک را در کسب و کار خود به او بسپارید و در مقابل حقوق پرداخت کنید.
یک دیدگاه